Tuin aanleggen

Vorige week had ik het met vrienden over onze tuin en ik had het over vaste planten: grote hilariteit, dat kenden ze niet. Meteen werden er suggesties gedaan, zijn er ook losse planten, wandelende planten enz. Enfin goed gelachen.
Maar blijkt dat er toch veel verwarring bestaat over de naamgeving van de soorten tuinplanten. Ik zet de belangrijkste hier nog eens op een rijtje. En Sandra mocht je dit lezen je weet dat ik niet als een tuindummie beschouw!

Niet dat jullie ze allemaal bij naam moeten kennen, maar hier is de basisindeling van tuinplanten. Of zoals Dirk zo fraai zou zeggen: aha, het is een kwestie van nomenclatuur. Go figure.

Eenjarige planten: planten, die gedurende één groeiseizoen vanuit zaad opgroeien, vervolgens bloeien, zaad geven en afsterven!
Voorbeelden: petunia, verbena, goudbloem, papaver, stinkertje…

Tweejarige planten: zij worden gedurende het eerste groeiseizoen gezaaid; overwinteren meestal bovengronds met een bladrozet, om vervolgens in het voorjaar weer verder te groeien, bloem en zaad te geven en vervolgens af te sterven.
Voorbeelden: vingerhoedskruid, campanula, dianthus of duizendschoon

Bol- en knolgewassen: definitie van een bol: een bol is een verdikt stengeldeel (bolschijf), waarop bladachtige organen zijn ingeplant (rokken of schubben) met middenin veilig beschermd de jonge (bloem)knop.
definitie van een knol: een knol is een massieve verdikt onderaards stengeldeel, met de (jonge) knoppen aan de buitenkant.
Voorbeelden: bol: narcis, krokus, tulp, sneeuwklokje;
knol: pioen, dahlia

Vaste planten: zijn planten die elk jaar weer opnieuw uitlopen, groeien, bloeien, (meestal) zaad geven en (meestal) bovengronds afsterven. Zij hebben meestal holle stengels.
(Er zijn ook bladhoudende vaste planten).
Voorbeelden: hosta, ridderspoor, vrouwemantel

Losse planten: bestaan enkel in vrijdagavondgesprekken na het nuttigen van één of meerder raki’s. Zij planten zich dus gelukkig ook niet verder, tenzij ze weer opduiken na het nuttigen van nog meer raki’s.
Voorbeelden: zie hoeveelheid raki

Struiken of heesters: is een houtige plant, die zich onmiddellijk boven of reeds in de grond vertakt in een aantal takken, die meer of minder dik kunnen worden. Er wordt dus geen echte stam gevormd. Struiken worden daardoor niet zo hoog als vele boomsoorten. De grens is ongeveer 4 à 5 meter. Struiken hebben meestal een volle stengel.
Voorbeelden. Ribes, forsytia, viburnum, rozen

Bomen: over de definitie van een boom bestaat geen eensgezindheid. Meestal gaat het om planten, houtachtig die één of meerdere stammen hebben en die een hoogte hebben van meer dan 4 meter.

read comments (0)

Helleborussen zijn in feite bosplanten en zij groeien het best op een licht beschaduwde plaats, onder hoge, bladverliezende bomen of grote struiken. Ze vragen een humusachtige grond, vooraleer te planten of te zaaien goed wat compost in de grond verwerken.

Het is een plant die niet van wind en tocht houdt.
Dus zet ze op beschutte plaatsen.

Pas geplante exemplaren komen maar langzaam op gang, maar eenmaal ze goed in de groei zijn, kunnen ze heel lang op dezelfde plaats blijven. Ze worden elk jaar mooier, groter en bloeien rijker.

Vermeerderen doe je best door te zaaien, soms gebeurt dat spontaan: rondom de plant zijn dan in de herfst de zaailingen te vinden. Je kunt zaaien in juni in potjes die buiten staan en vochtig gehouden worden. Uitdroging vermijden, dus niet in de volle zon plaatsen.

Scheuren kan ook bij oudere planten, maar is risicovol, de gescheurde delen slaan niet altijd aan.

read comments (0)

Helleborus is een echte winterbloeier en kan nu in deze sombere dagen, ondanks het feit dat februari de korste maand is lijkt ze het langst te duren, wat extra kleur in de border brengen. De enige Helleborus die in onze border staat is de Helleborus foetidus, ook wel stinkend nieskruid genoemd. De naam komt van de eigenaardige ‘geur’ die de wortels verspreiden, de bloemen zelf ruiken niet. Deze soort brachten we mee uit onze vorige tuin waar ze het heel goed deed.

Helleborus foetidius

Een paar weken geleden waren in een tuincentrum op zoek naar een paar andere soorten, maar we schrokken we een beetje van de prijs voor planten die reeds bloemen droegen: tussen 4 en 15 euro! Nu moe, ik ben normaal gesproken geen zuinige Charel, maar 30 – 40 euro neertellen voor 4 vaste planten is toch wel heftig.

Dus deed ik eens navraag op het tuinforum van Tuinadvies met de vraag of er iemand Helleborussen had tegen schappelijke prijzen. Een paar uur later kreeg ik een berichtje van Roger die meer dan 150 Helleborussen (orientalis)in zijn tuin staan heeft… Hij doet er een paar weg tegen 1 euro de plant!

Helleborus orientalis

Daar zeggen we natuurlijk niet nee tegen. Dus vorig weekend naar Roger: heeft ie me daar een hoop Helleborussen staan! Roger is imker en zijn bijenvolken profiteren van de vroege bloei van de Helleborussen.
Ik kreeg 6 bloeiende Helleborus orientalis mee, die nu reeds staan te pronken in onze borders. Als bonus gaf Roger me ook een 20-tal stekjes van 1 jaar. Dus binnen een jaar of twee zal Helleborus prominent aanwezig zijn in de winterborders!
Volgende keer iets meer over staanplaats, meerderen enz.

read comments (2)

Lijkt misschien wat drastisch, maar kan een goede oplossing zijn als je bijvoorbeeld een appelboom hebt die wel erg groot geworden is of die veel groei maar weinig fruit geeft.

Zo ga je te werk: graaf een greppel (ongeveer een spade breed en 30 cm diep) rond de boom, de diameter van de cirkel is natuurlijk afhankelijk van de de grootte van de kruin en de boom. Steek de wortels in de greppel af. Door de wortels in te korten, verminder je de energie die in wortels opgeslagen is voor de lentegroei, zonder dat je bloei en de fruitvorming hindert.

Sommige hagen, bijvoorbeeld liguster, groeien enorm snel en kunnen heel wat vocht opsouperen, van borders bijvoorbeeld. Dan is het een goed idee om in de winter met een spade de wortels in te korten, zo verminder je de voedselopslag van de wortels, zodat in de lente de groeikracht van de haag ingeperkt wordt. Dat betekent meteen ook minder scheerwerk )

Dit postje sluit de theoriestukjes over snoeien af, vanaf begin volgende maand pakken we het concreet aan.

read comments (1)

De algemene regel: struiken die bloeien in de eerste helft van het jaar, doen dat op hout dat zich het jaar daarvoor gevormd heeft. Dit betekent dat voor een goede bloei volgend jaar je onmiddellijk na de bloei moet snoeien, bijv. Forsythia en Ribes

Het omgekeerde is waar voor planten die in de tweede helft van het jaar bloeien. Zij vormen knoppen op de nieuwe scheuten en bloeien dus op nieuw hout. Hier snoeit je in de dus winter of in het voorjaar, hoe meer nieuwe scheuten hoe meer bloemen.
Voorbeelden hier: Buddleja davidii, rozen enz.

Sommige planten hoeven helemaal niet gesnoeid te worden, zoals Rhododendron en Sering. Enkel als ze te groot worden zet men de schaar of de zaag erin.

read comments (0)

Een gezonde struik of boom heeft twee hormonen die de groei regelen.

Auxine wordt aangemaakt door de bladeren en de knoppen.
Cytokinine is een product van de wortels.

Sterke groei aan de top van een scheut zal de knopvorming remmen op de stengel daaronder.
Als je de hoofdtak van een boom snoeit neem je auxinesignaal weg en een massa knoppen daaronder zullen ontluiken. Het beste voorbeeld hiervan is de snoei van een haag, laat je die ongesnoeid dan wordt ze sprieterig en onregelmatig in groei. Bij regelmatige snoei wordt de haag weelderig en vol. Alle knoppen zijn dan ontloken.

Auxines gaan naar de toppen van de wortels waar ze de groei van de wortels beperken, maar waar ze ook vernietigd worden.
Cytokinine wordt geproduceerd aan de top van de wortel, die veel meer groeikracht heeft dan de laterale wortels. Het signaal van de cytokinine gaat naar de top van de takscheuten, waar de groei wordt gelimiteerd maar waar het hormoon ook wordt vernietigd. Op die manier wordt de groei van de boom gereguleerd en ontstaat er een delicaat evenwicht tussen het wortelsysteem en de kruin.

Een praktisch voorbeeld: als je een haag of struik wilt verjongen, dus sterke groei van nieuwe jonge scheuten wilt bevorderen: snoeien in de winter. Wil je een frisse gelijkmatige groei bevorderen, snoei in de zomer.
Wordt vervolgd

read comments (1)

Binnenkort gaan veel tuiniers hun struiken en bomen te lijf met een snoeischaar (secateur in mijn dialect).
Ik krijg veel vragen over wanneer wat mag worden gesnoeid; vorig jaar heb ik in verschillende postjes al een beknopt overzicht per maand gegeven en ik zal dit jaar trachten aan te vullen.

Maar zoals bij elk werk is hier ook het devies: bezint vooraleer gij begint. Dus is het goed even stil te staan bij de vraag waarom snoeien we en hoe zit het mechanisme van snoeien, groeien en bloeien in elkaar.

Waarom snoeien? Om de groei te beperken, om de groei te versterken, te verjongen, om schade of zieke terug te dringen of om een bepaalde vorm te verkrijgen.

Wat ook het gewenste effect zal zijn, snoei steeds met een scherp instrument. De wonde van de plant zal beter helen en handspieren worden minder belast.

Bladverliezende struiken en bomen stockeren voedsel in de winter vooral in hun wortels. Bij bladontwikkeling in de lente verschuift de voedselopslag naar de takken en bladeren, eventuele overschotten gaan terug naar het wortelsysteem.
Het resultaat van snoeien wanneer de groeit opnieuw start is dat er meer voedsel onder de grond opgeslagen wordt. Dus de planten reageert met vernieuwde kracht: groter blad en meer scheuten.
Hoe meer je snoeit, hoe meer zijscheuten worden gestimuleerd om te groeien.
Voorbeeld een bolcatalpa die ieder jaar (in februari – maart) heel sterk wordt teruggesnoeid krijgt enorm krachtige scheuten met heel grote bladeren.

Dus wat je absoluut niet moet doen bij een boom of struik die te sterk groeit voor zijn omgeving, is sterk terugsnoeien in de het vroege voorjaar.
Wil je de groei beperken, snoei dan in de zomer wanneer de struik of heester vol in blad staat en alvorens de wortels voedsel voor de winter opslaan of – bijvoorbeeld bij het verplanten – snoei de wortels in de winter.

Een voorbeeld: als een rozelaar onevenwichtig gegroeid is, zal de eerste impuls zijn om de scheuten die het sterkst groeien het diepst terugsnoeien. Fout dus, om de symmetrie te herstellen snoei je de zwakste takken sterk terug en reduceer de rest tot een derde. Het vergt wat durf om dit te doen, maar het resultaat zal een gezonde en evenwichtige struik zijn.
Wordt vervolgd.

read comments (1)

Zoals reeds geschreven organiseerde ‘Natuurpunt’ weer een grote tuinvogeltelling. Bij ons viel het in vergelijking met vorig jaar tegen: weinig vogels. Misschien waren we iets te laat uit de veren (pun intended), misschien komen er door het warme weer minder vogels in de tuin en is bijvoederen niet echt nodig.
Misschien is het een protestactie omdat de favoriete boom van de vogels, de Catalpa, is geveld.

Dus dit jaar geen roodborstjes, geen vinken, geen groenlingen. Wel de onvermijdelijke merels, die zijn nog altijd onverstoorbaar bezig onze gazon aan het omploegen, een grote zwerm spreeuwen die ons iedere dag een bezoekje brengt, 2 koolmezen, 2 Turkse tortels en wat mussen.

Hopelijk komen er wat meer verschillende gasten als onze tuin wat rijkelijker ‘aangekleed’ is, als de bomen en struiken wat groter zijn. Een koppel koolmezen zijn alvast het nestkastje aan het verkennen dat we van de Catalpa naar ons tuinhuisje verhuisden.

Binnen een paar weken zullen de resultaten bekend zijn en zullen we zien of er elders ook minder vogels zijn geteld dan in het recordjaar 2006.

read comments (0)

Mijn grootvader zei het reeds: “Goe gerief is de helft van het werk”. En gelijk had ie.
Vorige week kocht ik bij AVEVE een spiksplinternieuwe mestvork, ik had tot nu toe gewerkt met een afdankertje van iemands bedovergrootvader: volledige verroest en met een kromme tand.

Dus tijd voor iets degelijk en dat werd een mestvork van Polet. De firma Polet is in binnen- en buitenland gekend voor zijn kwaliteitsgereedschap en dat is ook aan deze mestvork te zien: een mooie steel van witte es en een stevige vork van gehard staal, het geheel ligt goed in de hand.

Een beetje banaal gereedschap denk je? Wel als je er ettelijke uren mee aan de slag moet (hier in de tuin om de gazon te ‘verluchten’ en om compost op de borders te gooien) is dit niet het geval.
Trouwens, vorige jaar stond in ‘Gardeners World’ een test van 4 blz. over 12 verschillende vorken…
Merk ook op hoe het gereedschap in verschillende landen een verschillende naam krijgt, wij spreken over mestvork, in Nederland wordt dit spitvork en Engeland ‘garden fork’. Dus wij Vlamingen zijn iets meer euh, down to earth…

read comments (0)