Tuin aanleggen

De omheining van je tuin heeft verschillende functies: de grens van je tuin afbakenen, behoefte aan privacy, een achtergrond voor de borders, de veiligheid van spelende kinderen, windbreker of zelfs de ‘lelijke’ tuin van je buren verbergen!

Eerst een stukje geschiedenis.
Het woord tuin is afgeleid van Oudnederlandse woord tuun, dat ommuurde of afgescheiden stuk grond betekende.
De natuurlijkste omheining bestaat uiteraard uit natuurlijke materialen. De vroegste tuinen, een moestuintje of akkertje werden omheind om vraat en vernieling van dieren te voorkomen. De rijke kloosterorden hadden (bak)stenen afsluitingen, de gewone man gebruikte meestal gevlochten wanden van takken van de wilg, hazelaar of meidoorn. Deze gevlochten afsluiting werd ook tuun genoemd.

Grotere stukken land werden ook met hagen en houtkanten afgescheiden. Een houtkant is een afscheiding die begroeid is met bomen en struiken die eens in de 3 tot 20 jaar tot de grond toe gekapt werd. De meest gebruikte soorten voor een houtkant waren els, es, wilg en meidoorn. In het Vlaamse landschap zijn houtkanten bijna verdwenen, in de Ardennen en de Gaume worden ze nog veel gebruikt.
Ook vlechtheggen werden dikwijls gebruikt: de takken van een jonge heg werden tot op 2/3 ingekapt en daarna horizontaal gebogen en vervlochten. Op die takken groeiden dan weer verticale scheuten enz.
De natuurlijke heggen, houtwallen en vlechtheggen werden na de Tweede Wereldoorlog massaal gekapt en vervangen door prikkeldraad…

Volgende keer bekijken we natuurlijke toepassingen voor de tuin van nu.

read comments (0)

Bij het aanleggen van een tuin, is een van de meest belangrijke beslissingen de keuze van een afsluiting of omheining. De omheining plaatsen we om verschillende redenen: de privacy, als achtergrond voor de borders, om de ‘rommelige’ tuin van de buren aan het zicht te onttrekken en als geluidswerende bescherming.

De volgende keer zal ik het hebben over de verschillende afsluitingen, maar vandaag wil ik het hebben over een afsluiting die nog niet zolang op de markt is: Coco groen- en geluidswerende schermen van Cocolinea. Deze milieuvriendelijke afscheidsschermen (volledig afbreekbaar) zijn gemaakt uit met kokos omwikkelde buizen die in een kader gevat zijn. De bedoeling is om klimplanten zoals klimop of wingerd tegen de panelen te laten groeien. De kokosvezels zijn uitstekend geschikt als hechtmateriaal.

De Coco groenschermen kunnen een uitstekend alternatief zijn voor de bekende Bekaert-afsluitigen waarop men klimop laat groeien. Ik kon echter de kostprijs van de panelen niet achterhalen, die is ook niet vermeld op de website van Cocolinea.

De panelen zijn verkrijgbaar in verschillende standaardmaten (90 x 180 en 180 x 180 m) of kunnen op maat worden gemaakt. Voor mensen die aan een drukke baan wonen en het verkeersgeluid wat willen dempen, bestaat er ook een uitvoering van de panelen die geluidswerend is. Tussen een dubbele rij kokosbuisjes is dan een geluidsisolerende plaat aangebracht.

Heeft iemand reeds ervaring met de Cocolinea-panelen?

read comments (4)

Soms loont het om iets dichterbij te kijken. Bijvoorbeeld de schors van een boom. Hier een paar exemplaren uit het Arboretum van Kalmthout. Een verbazingwekkende verscheidenheid in kleur, vorm en textuur.

Uit hun context gerukt, lijken de kadreringen wel abstracte kunstwerken.

Zelkova serrata (een boom uit de Iepenfamilie)

Quercus palustris of moeraseik

Quercus phellos, nog een eik een stam in de, enfin u begrijpt het wel. Dit exemplaar heeft een Prince Albert.

Sequoiadendron giganteum of mammoetboom

read comments (2)

Eén van de catalpa’s van onze goede geburen Tom en Chantall heeft de verwelkingsziekte gekregen. Plots op een week tijd, was meer dan de helft van de bladeren aan de boom verwelkt. Een spijtige zaak, want het gaat om een boom die reeds meer dan 10 jaar oud is.

De verwelkingsziekte wordt veroorzaakt door een bodemschimmel (verticillium), die treedt vooral op bij een slechte bodemstructuur of een te natte standplaats. Als de schimmels in de wortels geraken verspreiden zij zich door de sapstroom door heel de boom.
Eens de boom is aangetast zullen steeds meer takken, bladeren en bloemen verwelken. Bladeren vergelen, worden bruin en sterven af, ook de wortels zullen verdorren.

Als men helemaal niets doen zal de boom volgend jaar opnieuw bladeren krijgen, maar rond deze periode zullen ze weer verwelken en afvallen. Elk jaar zal de ziekte zich meer en meer over heel de boom verspreiden tot deze uiteindelijk afsterft.

De enige oplossing, als de boom werkelijk de verwelkingsziekte heeft, is rooien. De takken niet verhakselen, want dan zou de schimmel zich verder door de tuin kunnen verspreiden. Dus alles wegvoeren naar het containerpark en de grond in een ruime kring rond de boom verwijderen. Een verbetering van de bodemstructuur (veel humus) kan de schimmel bedwingen, maar hou er toch rekening mee dat ook andere bomen vatbaar zijn voor deze ziekte: esdoorn, es, acacia, linde, iep, sering enz.

Tom en Chantall hebben vlak naast deze boom nog een catalpa staan, benieuwd of die het uithoudt…. Wordt vervolgd.

read comments (2)

Vorig weekend namen Monique en Guy, mijn schoonzus en haar man, ons mee op een verrassingsuitstapje naar de De Tuinen van Appeltern in Nederland. Appeltern ligt tussen ’s-Hertogenbosch en Nijmegen, dus een paar uurtjes rijden, maar het was zeer de moeite waard.

De Tuinen van Appeltern is een tuinenpark van liefst 13 hectare groot! Er zitten zo’n 190 voorbeeldtuinen in. Nu moeten die 190 tuinen wel met een korreltje zout worden genomen, want sommige zijn maar een voorschoot groot. Met in het achterhoofd natuurlijk de beperkt tuinruimte die veel Nederlander ter beschikking hebben. Langs een uitgestippeld parcours kan je alle tuinen bezoeken, maar op één dag is dat onbegonnen werk. Dus, het komt erop aan om met het plannetje in de hand een selectie te maken van het soort tuinen dat je wilt zien.

Hier wil men vooral tuinideeën opdoen en alle planten zijn dan ook voorzien van een naamplaatje, wat superhandig is. Een paar planten die we ‘leenden’ of kregen kon ik hier identificeren. De Nederlandse koopmansgeest steekt hier onverbloemd (pun intended) de kop op: alle producten, bestrating, omheiningen, tuinmeubelen enz. kregen ook een infoplaatje… Waarschijnlijk interessant voor mensen die hun tuin nog moeten aanleggen, maar soms storend omdat je denkt de naam van een plant te kunnen lezen, terwijl je op het naamplantje vindt dat de kasseien waarop je nu staat te koop zijn bij K.A. Kei in Zwolle. We leerden ook dat alle tuinen bemest zijn met producten van Ecosystem… Nou moe!

Maar dit is slecht wat gemopper van een ouwe brombeer. Er waren prachtig aangelegde tuinen te zien met rijkelijk bloeiende borders, en we ontdekten planten die we niet kenden. De voorbeeldtuinen waren interessant om inspiratie op te doen conceptueel en plantkundig. Dus zeker een bezoek waard!

Een tip, vergeet zeker niet de ‘avant-garde’ en ‘designtuinen’ helemaal op het einde van het parcours niet te bezoeken: om het op z’n Hollands te zeggen: lachten, gieren en brullen!

Een ‘design’tuin…

read comments (1)

De laatste halte voor de middag in Boechhoute:

3. De park- en verzameltuin van David Haers in de Stationsstraat 51.
Dit park (1,85 hectare) is een echt arboretum. De vader van de huidige eigenaar begon 26 jaar geleden met een collectie bomen uit Europa, Amerika en Azië. De zoon is duidelijk even gepassioneerd en heeft de oorspronkelijke oppervlakte bijna verdubbeld (landbouwgrond is nog altijd spotgoedkoop).

Het wandelpark bevat een aantal vrij zeldzame bomen, zowel bladverliezende bomen als coniferen, (met materiaal uit het arboretum van Eekloo) en een prachtig gamma heesters. Het laatste aangekochte deel is nog vrij leeg, veel gras om te maaien maar de oppervlakte is dusdanig groot dat het wellicht een jarenplan vergt om het volledige perceel te beplanten.

Na de middag ging het richting Lochristi.

4. Expotuin ‘t Buitenleven van de familie Pauwels-Mouton Brandstraat 8.
Een vrij strakke tuin met verkoopactiviteiten. Daarmee is het zo’n beetje gezegd. Er werd veel chique tuinkitsch aangeboden, betonnen engeltjes en borstbeelden, wit geschilderde of roeste ijzeren vazen, je kent dat spul wel.
Time to move on.

5. Bloementuin Oase van de familie Neyt-Van Hende, Ruilare 96 (Zeveneken)
De laatste halte van de dag was dan wel zeer de moeite. Een prachtige bordertuin van 1 hectare, ingedeeld in verschillende ruime tuinkamers. Een harmonisch geheel, op overtuigende wijze geïntegreerd in het landelijke landschap. Deze mensen zijn ook geestdriftige verzamelaars, ik heb nog nooit zo’n collectie astrantia en astilbes gezien.

In één woord: respect!

Een heel mooie dag met prachtige tuinen en soms een informatieve babbel, volgend jaar doen we dit beslist opnieuw!

read comments (0)

Vorig weekend was het de zoveelste editie van Open Tuinen 2008.
We hebben het geplande programma niet volledig kunnen afronden wegens te veel te zien en soms te veel interessante uitleg.

In de voormiddag ging het richting Assende, Bassevelde om precies te zijn.

1. ‘t Gegeten verleden van Jef de Buck, Graanmolenstraat: een moestuin vol oude en vergeten groenten.
Niet echt spectaculair om zien, maar wel erg interessant. Een erg enthousiaste teler vertelde over oerprei, aardpeer, warmoes, bladmosterd enz. Hij had ook een testveld met een gamma oude aardappelsoorten die dan in verschillende restaurants werden getest. Proeven van de groente kon ook en als afscheid kregen we zelfs wat zaad mee.

2. Huize Tuinvreugde, Patrick Stal, Beestraat 6: romantische, ecologische bloementuin.
Achter deze villa ligt een oude parktuin, 60 are groot, die je niet in het centrum van een dorp zou verwachten. Achter de romantische borders en een mooie moestuin – het nieuwe statussymbool van de moderne tuinier – ligt een grote vijver omgeven door statige beuken en eiken. Een mooie ietwat verwilderde tuin met veel soorten planten die toch harmonieus gegroepeerd samengebracht waren.

In de volgende post meer over Open Tuinen 2008.

read comments (3)

Iedere grote(re) tuin zou een paar bomen moeten hebben. Iedere kleine tuin ook, maar dan met bomen ‘op maat’.
Bomen geven structuur aan een tuin, geven dieptezicht, schaduw en brengen extra leven in de brouwerij: vogels (misschien ook in een nestkastje) of in landelijk gebied zelfs eekhoorns.

Zoals steeds bij het ontwerp of aanleg van een tuin, geldt ook voor bomen: bezint vooraleer gij begint.
Bomen kunnen aanleiding geven tot burenruzies: overhangende takken, schaduw in de tuin van de buur, doorgroeiende wortels, uitdroging van de grond… De regel is dat grote bomen, minimaal twee meter van de scheidingslijn moeten staan, kleine bomen een halve meter. Dat is wettelijk zo geregeld, daar valt dus niet aan te tornen. Maar… een grote boom heeft na verloop van tijd wellicht een kruin met een diameter die groter is dan vier meter en dan gaan er onvermijdelijk takken over de perceelgrens van de buur hangen. Dus alvorens een boom aan te planten, spreek eerst je buur aan. Dit voorkomt gekibbel en verminking van de boom, door het afzagen van overhangende takken. Weet ook dat je overhangende takken zelf zult moeten weghalen, kan (of wil) je dit niet zelf doen, dan zal het op jouw kosten gebeuren.

Om de plantafstand tot de perceelgrens te bepalen, moet je uiteraard weten hoe hoog en hoe breed een boom wordt. Daar bestaat duidelijk verwarring over.
Hieronder een lijstje met inheemse bomen en struiken dat ik van de site van de gemeente Hoeilaart haalde. De grote (hoogstammige) bomen halen vlot een hoogte tussen tien en twintig meter en meer. De kleine bomen worden in principe niet hoger dan acht meter (toch nog de hoogte van een woning met twee verdiepingen!).
Een paar bedenkingen bij het lijstje met kleine bomen: carpinus betulus, betula pendula en betula pubescens zijn beslist geen kleine bomen en worden zonder problemen hoger dan vijftien meter! Dus liefst een paar verschillende bronnen raadplegen over de hoogte en andere aspecten. Een goede site met veel relevante informatie over bomen en struiken is Openbaar Groen.

Alle opgesomde bomen zijn inheems. Indien soorten vooral geschikt zijn voor aanplanting op valleibodems wordt dit aangeduid door (V). Indien ze bij voorkeur aangewend worden op zandigere bodems, dan volgt er een (Z). Struiken worden aangeduid door (*). Zeer kleine struiken werden niet in de lijst opgenomen.
Grote bomen
Castanea sativa – Tamme kastanje
Fagus sylvatica – Beuk
Fraxinus excelsior – Gewone es (V)
Populus canescens – Grauwe abeel (V)
Populus nigra – Zwarte populier (V)
Prunus avium – Wilde kers
Quercus petraea – Wintereik
Quercus robur – Zomereik
Salix alba – Schietwilg (V)
Tilia cordata – Kleinbladige linde
Tilia platyphyllos – Grootbladige linde
Ulmus glabra – Ruwe iep (gevoelig voor iepenziekte)
Ulmus minor – Gladde iep

Kleinere bomen en struiken
Acer campestre – Spaanse aak
Alnus glutinosa – Zwarte els (V)
Betula pendula – Ruwe berk (Z)
Betula pubescens – Zachte berk (Z)
Carpinus betulus – Haagbeuk
Crataegus laevigata – Tweestijlige meidoorn
Crataegus monogyna – Eenstijlige meidoorn
Malus sylvestris subsp. sylvestris – Wilde appel
Prunus padus – Vogelkers (V)
Prunus spinosa – Sleedoorn
Salix caprea – Boswilg
Salix cinerea – Grauwe wilg
Salix fragilis – Kraakwilg (V)
Salix triandra – Amandelwilg (V)
Salix viminalis – Katwilg (V)
Sorbus aucuparia – Lijsterbes (Z)
Cornus sanguinea – Rode kornoelje (*)
Corylus avellana – Hazelaar (*)
Euonymus europaeus – Kardinaalsmuts (*)
Frangula alnus – Sporkehout (Z)(*)
Ilex aquifolium – Hulst (*)
Rhamnus catharticus – Wegedoorn (*)
Sambucus nigra – Gewone vlier (*)
Sarothamnus scoparius – Brem (Z)(*)
Taxus baccata – Venijnboom (*)
Ulex europaeus – Gaspeldoorn (Z)(*)
Viburnum opulus – Gelderse roos (*)

read comments (0)

De eendagsbloem, tradescantia, zul je in niet veel ‘moderne’ tuinen aantreffen wegens te ouderwets. Ten onrechte, de eendagsbloem (de naam dekt de lading, want de bloemen bloeien maar één dag, maar gelukkig maakt de plant heel veel bloemen) is een sierlijke vaste plant die heel lang bloeit, van juni tot oktober.

Bovendien heeft tradescantia mooie lancetvormige bladeren. De meeste soorten worden ongeveer 70 cm hoog, een minpuntje: na zware regen, of als de plant niet goed beschut staat, valt de plant soms open en dat oogt wat slordig. Dit kan worden voorkomen als je tradescantia mooi inkapselt tussen andere planten in de border.

De variëteit (’Leonora’?) die wij in onze border hebben blijft gelukkig mooi rechtop staan.

read comments (0)

Onze goede geburen Hilde en Koen hebben een grote Yuka in hun tuin staan. Ik ben zelf niet zo’n fan van deze plant, de bladeren hebben me iets te scherpe punten, maar in bloei vind ik hem wel mooi. Het is trouwens de eerste keer dat hij bloeit, met een rijzige kolom vol zachtwitte bloemen.

De top van de bloemen steek net boven onze haag uit, dus dat is net iets meer van 2 meter hoog!

read comments (2)